امروز بیماری دیابت نه تنها به عنوان یک بیماری متابولیک، بلکه به عنوان یک بیماری عروقی طبقه بندی میگردد. دلیل این امر آسیب های ناشی از نوسانات قند بالای خون می باشد که به عروق تحمیل میگردد بطوریکه امروز شعاری مبنی بر
دیابت آسیب عروق ریز و درشت است (Diabet is Macro and Micro Angiopathy)
وجود دارد. آسیب های عروقی حادث شده به دنبال دیابت سه ارگان اصلی چشم، کلیه و اندام تحتانی را متأثر میسازد که در مورد پا، عروق بزرگ (آناتومیک) و عروق ریز (کاپیلرها) را تخریب میکند. این تخریب عروقی منجر به نارسایی در خونرسانی (و محتویات خون) به اندام تحتانی شده و آسیب در بافت عصبی پا (نوروپاتی)، آسیب در بافت استخوانی (مفصل شارکو) و آسیب در پوست، عضلات، چربی و تاندونها (زخم) را باعث میگردد.
معمولا پای دیابتی با نوروپاتی در آن شروع شده و بیمار حس اندام تحتانی که از انگشتان شروع شده و با پیشرفت بیماری، به مناطق بالاتر میرسد را از دست میدهد. در ادامه نوروپاتی، به دلیل مکانیکی (کفش تنگ و امثالهم)، حرارتی (بخاری یا منبع گرمایش) یا خودبخود، پا دچار زخم گردیده و به دلیل عدم وجود خونرسانی کافی و وجود محیط اکسیژن ناکافی (Hypoxic)، زخم به شدت عفونی با میکربهای بی هوازی و گِرَم منفی میگردد که به چند دلیل مقاوم به درمان میگردند.
در درجهی اول خونرسانی به بافت کم بوده و بالطبع آنتی بیوتیک های خوراکی یا تزریقی (سیستمیک) کمتر به ناحیهی آسیب میرسند و از طرف دیگر میکربهای مقاوم ناحیه، به دلیل وجود محیط اسیدی مقاومت بیشتری در مقابل آنتی بیوتیک های تضعیف شده در محیط اسیدی، مییابند و این منجر به پیشرفت زخم، متعفن شدن و نکروز میشود که قطع (آمپوتاسیون) از نواحی سالم پا (زیر زانو) را مدنظر قرار میدهد.
امروزه با شیوع دیابت و عوارض آن، به دلیل ضایعات اقتصادی، فرهنگی و روانی که این روش (پلان) درمانی (آمپوتاسیون پا) به جامعهی بشری تحمیل میکند و خود نوعی پاک کردن صورت مسأله (به جای حل مسأله) میباشد، دقت در درمان اتیولوژی پای دیابتی مدنظر قرار گرفته است که شامل موارد زیر میباشد:
الف- پیشگیری از بروز دیابت
ب- آموزش و درمان دیابت و نگهداری دقیق قند خون در محدودهی مورد قبول
ج- رفع آنژیوپاتی های حادث شده شامل:
1- درمان آسیب عروق بزرگ (ماکروآنژیوپاتی) به وسیلهی ترمیم عروقی (آنژیوپلاستی)
2- درمــان آسیــب عــروق ریــز (میــکروآنژیــوپاتی) به وسیلهی اکسیژن هایپرباریک (HyperBaric Oxygen Therapy)
اکسیژن هایپرباریک با ایجاد محیطی جهت قرار دادن کل بدن (محفظهی اکسیژن هایپرباریک) در فشاری تا 3 اتمسفر و با اکسیژن تقریبا 100% باعث افزایش فشار اکسیژن شریانی (PaO2) تا 1864 mm Hg از طریق تنفس میگردد که این امر باعث افزایش بیش از حد طبیعی اکسیژن (هیپراُکسی) بافتی شده و زمینه مناسب جهت رگ سازی جدید (نئوواسکولاریزاسیون) و تصحیح اسیدیته (PH) بهوسیلهی ایجاد محیط هوازی (و بالطبع تشدید اثر آنتی بیوتیک ها) و ایجاد محیطی نامناسب جهت میکرب های بی هوازی مینماید که این هر سه منجر به بهبود وضعیت خونرسانی و کاهش وضعیت عفونی اندام میگردد. به دنبال رسیدن به این شرایط با اقدامات مناسب حمایت زخم میتوان آسیب های وارد شده به نسوج اندام تحتانی را کاهش داده و در جهت بهبود کامل آن اقدام نمود و میزان قطع پا (آمپوتاسیون) را محدود به صرفاً، بافت های مرده (نکروزه) نمود.
مرکز درمانی زخم و اکسیژن پرفشار (هایپرباریک) بهار افتخار دارد طی 7 سال خدمات خود تاکنون توانسته است طبق آمار قابل پیگیری مرکز، بیش از 93% از بیماران مراجعه کنندهی خود در زمینهی پای دیابتی که از استان های مختلف شمال، شرق، غرب و جنوب کشور و همچنین از کشورهای همجوار مراجعه کردهاند، را بهبود کامل بخشیده و قدمی هر چند کوچک در خدمت به هموطنان این مرز و بوم بردارد.
باشد که دیگر شاهد قطع (آمپوتاسیون) پای بیماران عزیز مبتلا به دیابت نباشیم و یا این امر، به حداقل خسارت ممکن برسد.