انسولین عامل انتقال قند، از خون به داخل سلول‌ها است. ضعف در تولید و یا عملکرد انسولین منجر به بروز بیماری دیابت می‌شود. با خوردن غذا، از لحظه اول جذب مواد غذایی آغاز می‌گردد. در حالی که غذاهای قندی و نشاسته‌ای از ابتدا بصورت قند و با سرعت بیشتر وارد گردش خون می‌شوند، پروتئین‌ها و چربی‌ها پس از جذب وارد چرخه سوخت و ساز شده و تبدیل به مواد اولیه پروتئین‌سازی و یا منبع انرژی می‌گردند. بدین ترتیب با خوردن غذا، بلافاصله اندازه قند در خون افزایش یافته و همزمان در افراد سالم با ترشح انسولین، این قند به داخل سلول‌ها (جهت تامین انرژی مورد نیاز سلولی) هدایت شده و میزان قند در خون در محدوده‌ای قابل قبول (۷۰-۱۱۰) باقی می‌ماند. با این همه به طور طبیعی نوسانات موجی شکل اندازه قند خون در زندگی روزمره وجود دارد.
با بروز بیماری دیابت، به دلیل کاهش میزان تولید انسولین و یا ضعف عملکرد آن، نوسانات و همچنین اندازه حداقل و حداکثر قند خون بیشتر شده و باعث بروز موج‌های بزرگتری در اندازه قند خون می‌شود. نوسانات موجی شکل قند خون (همچون امواج دریا که ساحل را تخریب می‌کنند) موجب تخریب عروق ریز بدن (کاپیلرها) گردیده و هر چه این نوسانات شدیدتر باشند (همچون امواج بزرگتر دریا که تخریب بیشتری را در ساحل پدید می‌آورند) تخریب عروقی بیشتری را سبب می‌شوند.
تخریب عروقی (مویرگی) در سه کانون عضوی بدن بیشتر پدیدار می‌شود:
چشم، کلیه و پا.
تخریب و نابودی مویرگ‌ها منجر به کاهش خون‌رسانی و در نتیجه ویرانی اعضا یاد شده و همچنین عدم پاسخ به درمان در این اعضا می‌گردد. به منظور جلوگیری از بروز چنین اتفاقاتی که موجب کاهش کمی و کیفی حیات فرد مبتلا به دیابت می‌شود، لازمست از بروز تخریب‌های مویرگی جلوگیری نموده و یا سرعت آن را کاهش داد. این موضوع با کاهش نوسانات شدید قند خون امکان پذیر می‌باشد.
برای رسیدن به این هدف، لازمست:
- محدودیت مصرف مواد قندی و نشاسته‌ای در رژیم غذایی اعمال شود.
(توصیه می‌شود در هر بار صرف غذا، فقط از یکی از موارد نان، برنج، سیب‌زمینی، ماکارونی یا موارد مشابه استفاده شود و این مواد سهمی کمتر از پنجاه درصد از کل غذای صرف شده را داشته باشند. همچنین محدودیت در مصرف گوشت قرمز اعمال گردد.)
- مواد غذایی به دفعات و با حجم کمتر مورد استفاده قرار گیرند.
(مواد غذایی مصرفی در ۲۴ ساعت به جای سه وعده، در ۶ وعده صرف شود، که بالطبع هر وعده نصف اندازه وعده‌های عادی خواهد رسید.)
- در صورت ضعف عملکرد انسولین (دیابت بالغین)، از انواع داروهای ضد دیابت و بر پایه تجویز پزشک استفاده می‌گردد.
- در صورت کاهش ترشح انسولین (دیابت جوانان)، از انسولین و بر پایه تجویز پزشک استفاده می‌گردد.
در صورت عدم رعایت خط مشی درمانی یاد شده، نوسانات شدید قند در خون رخ خواهد داد که موجب ویرانی مویرگ‌های بدن شده و در سه ارگان چشم، کلیه و پا به ترتیب، تخریب شبکیه چشم، تخریب و نارسایی کلیه و زخم در پا را سبب می‌شود که هزینه‌های سنگین درمانی، به همراه نتایج ضعیف و گاهاً بدون نتیجه را به دنبال دارد. در چنین بیماری به دلیل نقص در خون‌رسانی به پا، زخم‌هایی خودبخودی در پا بوجود می‌آید و به دلیل ضعف خون‌رسانی و نرسیدن آنتی‌بیوتیک‌ها به موضع زخم، این زخم‌ها مقاوم به درمان بوده و حیات فرد را نیز تهدید می‌کنند.